Altın fiyatları, ABD dolarının çoğu önemli para birimine karşı genel düşüşü ve Fed'in faiz indirimine yönelik beklentilerin artmasıyla pazartesi günü yükseldi.

Resmi verilere göre ABD ekonomisi Temmuz ayında 73 bin yeni istihdam yaratırken, 100 bin yeni istihdam beklentisinin altında kaldı.

Mayıs ve Haziran rakamları da sert bir şekilde aşağı yönlü revize edildi ve ilk tahminlere göre toplam 258 bin istihdam aşağı yönlü revize edildi. Haziran rakamları 147 binden 14 bine, Mayıs rakamları ise 144 binden 19 bine revize edildi.

Aynı raporda, ABD'de işsizlik oranının geçen ay yüzde 4,1'den yüzde 4,2'ye yükseldiği, bunun da piyasa beklentileriyle uyumlu olduğu belirtildi.

Verilere yanıt olarak eski Başkan Donald Trump, iş büyümesindeki bildirilen düşüşü sorguladı ve Çalışma İstatistikleri Bürosu başkanını, seçim öncesinde Cumhuriyetçileri zayıflatmak için sayıları manipüle etmekle suçlayarak görevden aldı.

CME FedWatch aracına göre, bu gelişmelerin ardından Fed'in Eylül toplantısında 25 baz puanlık faiz indirimi olasılığı bir gün önce yüzde 80, bir hafta önce ise yüzde 63'tü ve yüzde 88'e yükseldi.

ABD Ticaret Temsilcisi yetkilileri Pazar günü yaptıkları açıklamada, Trump yönetiminin geçen hafta bir dizi ülkeye uyguladığı tarifeleri geri çekmek yerine muhtemelen yürürlükte tutacağını söyledi.

ABD Dolar Endeksi, TSİ 20:02 itibarıyla %0,4 düşüşle 98,7'ye gerilerken, gün içi en yüksek 98,9, en düşük ise 98,5 oldu.

Altının spot fiyatları ise saat 20:03 itibarıyla yüzde 0,9 artışla ons başına 3.430,8 dolara çıktı.

Donald Trump bu yılın başlarında Birleşik Arap Emirlikleri'ne ayak bastığında sadece manşetlerle gelmedi; yapay zeka alanında anlaşmalar, hırslar ve yumuşak güçle geldi.

Eski ABD başkanı kraliyet töreniyle karşılandı, ancak ziyaretin en önemli noktası, BAE-ABD ortak projesi olan yapay zeka odaklı büyük bir üniversite kampüsünün duyurulmasıydı.

ABD dışındaki en büyük yapay zeka altyapı merkezi olarak tanımlanan bu girişim, Körfez ülkelerinin küresel yapay zeka haritasındaki konumlarını sağlamlaştırmak için attıkları en cesur adım olma özelliğini taşıyor.

Trump'ın ziyareti, Beyaz Saray'ın Nvidia'nın en gelişmiş yongalarına yönelik ihracat kısıtlamalarını hem BAE'ye hem de Suudi Arabistan'a gevşetmesiyle stratejik bir değişime denk geldi.

Bu hamle, ABD'nin Körfez müttefiklerini daha geniş bir teknoloji ittifakının ortakları olarak ne kadar ciddiye aldığını gösteriyor.

Körfez ülkeleri, egemen zenginliklerini, coğrafi konumlarını ve bol petrol rezervlerini kullanarak kendilerini yapay zekanın merkezi haline getiriyorlar. Teknoloji, fosil yakıt gelirlerine olan gelecekteki bağımlılıklarını azaltma planlarının merkezinde yer alıyor.

BAE, veri merkezlerini stratejisinin merkezine yerleştirerek bu yolda cesur adımlar atıyor. Abu Dabi, "Stargate" projesi kapsamında OpenAI ve diğer Amerikan firmalarına özel devasa bir veri merkezi kümesinin geliştirildiğini duyurdu.

Milyarlarca dolarlık bu anlaşma, ülkenin yapay zeka hedeflerine öncülük eden devlet bağlantılı bir Emirlik teknoloji firması olan G42 tarafından finanse ediliyor. Nvidia, proje için en yeni gelişmiş yongalarını tedarik edecek.

Cisco, Oracle ve Japonya'nın SoftBank gibi büyük teknoloji şirketleri, geliştirmenin ilk aşamasında G42 ile iş birliği yapıyor.

BAE'nin en büyük veri merkezi operatörü Khazna'nın CEO'su Hassan Alnaqbi, "Emirates Havayolları'nın BAE'yi küresel bir hava yolculuğu merkezine dönüştürdüğü gibi, ülke artık yapay zeka ve veri için küresel bir merkez haline gelebilir." diyor.

G42'nin çoğunluk hissesine sahip olduğu Khazna, Stargate projesinin altyapısını kuruyor ve şu anda BAE genelinde 29 veri merkezi işletiyor.

Hem BAE hem de Suudi Arabistan, güçlü yapay zeka modellerini eğitmek için gereken bilgi işlem altyapısına ev sahipliği yapmak için yarışıyor. Washington, DC'deki Orta Doğu Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Mohamed Soliman, "Bilgi işlem yeni petrol," diyor.

Yapay zeka terimleriyle, "hesaplama", gelişmiş çipler ve büyük ölçekli veri merkezleri tarafından sağlanan muazzam işlem gücünü ifade eder; Körfez ülkelerinin milyarlarca dolar yatırım yaptığı bir alan.

Yapay zekanın egemen olduğu günümüz dünyasında altyapı, tıpkı petrolün sanayi devrimine güç vermesi gibi yeni yakıt haline geldi.

Soliman, Körfez ülkelerindeki yapay zeka şirketlerinin bugün küresel ekonomiyi güçlendirmede petrol şirketlerinin oynadığı role benzer bir rol üstlenmeyi hedeflediğini, ancak bu kez bunu bilişim yoluyla yapmayı hedeflediklerini belirtiyor.

Son yıllarda Körfez devlet varlık fonları yabancı teknoloji şirketlerine milyarlarca dolar yatırdı. Ancak artık pasif yatırımcı olmaktan çıkıp aktif oyunculara dönüşüyorlar.

Suudi Arabistan'da Kamu Yatırım Fonu (PIF), önümüzdeki beş yıl içinde yüz binlerce Nvidia çipiyle çalıştırılacak "Yapay Zeka fabrikaları" kurmayı planlayan "Humain" adlı ulusal bir yapay zeka şirketi kurdu.

BAE'de egemen varlık fonu Mubadala, yapay zekaya odaklanan ve Microsoft'u önemli bir teknoloji ortağı olarak içeren 100 milyar dolarlık ortak girişim "MGX"i ve diğer yerel girişimleri destekledi.

Ancak, üst düzey yapay zeka yeteneklerini çekmek hâlâ büyük bir engel teşkil ediyor. Bu sorunu çözmek için BAE, şirketleri ve araştırmacıları cezbetmek amacıyla düşük vergiler, uzun vadeli altın vizeler ve esnek bir düzenleyici ortam gibi teşvikler sunuyor.

BAE'de yaşayan bir yapay zeka girişiminin kurucusu ve girişim sermayedarı olan Baghdad Gras, "Dünya standartlarında yapay zeka ve dijital altyapı inşa etmek, yetenekler için bir mıknatıs görevi görecek" diyor.

Ancak bölge henüz OpenAI, Mistral veya DeepSeek gibi küresel çapta tanınan bir yapay zeka şirketi ortaya çıkaramadı ve ayrıca elit araştırma yeteneklerinden oluşan derin bir kadroya sahip değil.

Gras, BAE'nin yaklaşık 10 milyonluk küçük nüfusunun, yerel bir araştırma ekosisteminin ölçeğini sınırladığını belirtiyor.

Körfez'in iddialı bir yapay zeka oyuncusu olarak yükselişi, bölgeyi aynı zamanda ABD-Çin teknoloji rekabetinin de ilgi odağı haline getirdi.

Trump'ın ziyareti, Washington'a bölgesel yapay zeka yarışında bir avantaj sağladı; ancak bunun bir bedeli vardı. BAE, rotasını değiştirerek Çin destekli bazı projeleri küçülttü ve Huawei donanımlarına olan bağımlılığını azalttı.

Trump'ın seyahati sırasında yapay zeka odaklı anlaşmalar yapılması, bu teknolojinin ABD diplomasisindeki stratejik öneminin giderek arttığını gösteriyor.

ABD-Körfez ilişkileri onlarca yıl boyunca "güvenlik karşılığında petrol" formülü üzerine kuruluydu. Bugün bu dinamik, enerji, güvenlik ve teknolojinin bir karışımına dönüşüyor.

Ortadoğu Enstitüsü'nden Soliman, Trump'ın ziyareti sırasında imzalanan yapay zeka anlaşmalarının "Körfez'den ziyade Çin ile ilgili olduğunu" söylüyor.

"Bu, esasen gelecek vaat eden bir yapay zeka bölgesi olan Körfez'i Amerikan yapay zeka ekosistemine dahil etme ve onu Amerika Takımı'nın bir parçası yapma girişimidir" diye ekliyor.

"Yapay zeka yığını", çipler, altyapı, modeller ve yazılımlar gibi ABD firmalarının hakim olduğu alanları kapsayan yeteneklerin tam zincirini ifade ediyor.

Gras, BAE'nin Çin yerine ABD ile ortaklık kurma kararının mantıklı olduğunu söylüyor: "Şu anda, yapay zeka konusunda Amerikalılar önde. Bu yüzden BAE'nin onlara güvenmesi mantıklıydı."

Reuters, Stargate anlaşmasının güvenlik onaylarını beklediğini ve ABD yetkililerinin hâlâ Emirlik veri merkezlerindeki potansiyel Çin bileşenleri veya personeli konusunda endişe duyduğunu bildirdi.

Ancak projenin ABD'li şirketlerin artan desteğiyle ilerlemesi bekleniyor.

Amerika'nın yapay zeka alanındaki mevcut hakimiyetine rağmen Soliman, Çin'in hafife alınmaması gerektiği konusunda uyarıyor.

"Çinliler hızla ilerliyor. Zaten bir yapay zeka yığınları var. Amerikan yapay zekası kadar güçlü olmayabilir, ancak daha ucuz. Ve birçok ülke için tek ihtiyaç duydukları şey 'yeterince iyi' olmak."

Şimdilik hem ABD hem de Körfez ülkeleri bundan faydalanıyor gibi görünüyor: Washington, Çin'e karşı yapay zeka yarışında bölgesel müttefikler kazanırken, Körfez ülkeleri de petrol sonrası ekonomik gelecek arayışında güçlü bir ortak kazanıyor.

ABD hisse senedi endeksleri, Wall Street'in geçen cuma günü zayıf istihdam verileri nedeniyle yaşadığı kayıpların ardından toparlanmaya çalışmasıyla pazartesi günkü işlemlerde yükseldi.

Resmi verilere göre ABD ekonomisi Temmuz ayında 100 bin yeni iş beklentisine karşın 73 bin yeni iş yarattı.

Mayıs ve Haziran ayına ilişkin rakamlar da keskin bir şekilde aşağıya doğru revize edildi ve ilk tahminlere göre toplam istihdam 258.000 olarak aşağı yönlü revize edildi. Haziran ayına ait veriler 147.000'den 14.000'e, Mayıs ayına ait veriler ise 144.000'den 19.000'e revize edildi.

Hükümet verileri ayrıca ABD'de işsizlik oranının geçen ay beklentiler doğrultusunda %4,1'den %4,2'ye yükseldiğini gösterdi.

Bu veriler üzerine Başkan Donald Trump, ABD'deki iş sayısındaki düşüşü sorguladı, Çalışma İstatistikleri Bürosu başkanını görevden aldı ve niyetleri hakkında şüphe uyandırarak, bunun seçimlerde Cumhuriyetçileri zayıflatmayı amaçladığını iddia etti.

İşlem hacmine gelince, Dow Jones Sanayi Endeksi %1,0 (433 puana eşdeğer) artışla 16:49 GMT itibarıyla 44.022 puana yükseldi. Daha geniş kapsamlı S&P 500 endeksi %1,1 (70 puana eşdeğer) artışla 6.308 puana yükselirken, Nasdaq Bileşik Endeksi %1,5 (314 puana eşdeğer) artışla 20.964 puana yükseldi.

Dünyanın en büyük bakır üreticisi Şili'deki bir madende meydana gelen ölümcül çöküşün ardından gelen arz endişelerinin etkisiyle bakır fiyatları Pazartesi günü %1 arttı. Ancak, küresel ekonomiye ilişkin devam eden endişeler nedeniyle kazançlar sınırlı kaldı.

Londra Metal Borsası'nda üç aylık bakır vadeli işlem sözleşmesi, Cuma günü kaydedilen ılımlı kazanımları sürdürerek, TSİ 09:30 itibarıyla metrik ton başına 9.722,50 dolara ulaştı.

Londra'daki bakır, nisan ayında 16 aydan uzun süredir en düşük seviyeye ulaşmasının ardından yüzde 20 oranında toparlandı ancak temmuz başında 10.000 dolar sınırını aşmasının ardından geriledi.

Şili'nin devlet şirketi Codelco, altı işçinin ölümüne yol açan sismik olay ve göçüğün ardından geçen hafta El Teniente madenindeki faaliyetlerini durdurdu.

Madencilik bakanı Pazar günü yaptığı açıklamada, yetkililerin geçen yıl 356 bin ton bakır üreten madende faaliyetlerin ne zaman güvenli bir şekilde yeniden başlatılabileceğini belirleyeceğini söyledi.

Japonya'da ek tedarik endişeleri ortaya çıktı; Mitsubishi Materials pazartesi günü Onahama izabe tesisi ve rafinerisinde bakır konsantresi işlemeyi azaltmayı düşündüğünü duyurdu.

Kopenhag'daki Saxo Bank'ın emtia stratejisi başkanı Ole Hansen, "Bu, fiyatları destekliyor ve Cuma günkü istihdam raporunun ardından büyümeyle ilgili endişelerin bir kısmını dengelemeye yardımcı oluyor" dedi.

Cuma günü açıklanan ABD istihdam verileri beklenenden zayıf geldi ve işgücü piyasası koşullarında keskin bir bozulmaya işaret etti.

Hansen, "Tarifelerin yürürlüğe girmeye başladığı giderek netleşiyor ve şu ana kadar gördüklerimiz sadece bir başlangıç olabilir. Bu durum, piyasayı kısa vadede savunmada tutacak." diye ekledi.

Çin'de Şanghay Vadeli İşlemler Borsası'nda en çok işlem gören bakır kontratı ton başına %0,1 artışla 78.330 yuana (yaklaşık 10.915,70 dolar) yükseldi.

LME'de alüminyum ton başına %0,5 artışla 2.579,50 dolara, çinko %0,9 artışla 2.750,50 dolara, nikel %0,3 artışla 15.025 dolara, kurşun %0,2 artışla 1.975,50 dolara ve kalay %0,3 artışla 33.465 dolara çıktı.

ABD Dolar Endeksi, 98,9'a kadar yükseldikten ve 98,5'e kadar düştükten sonra, saat 16:01 GMT itibarıyla %0,4 düşüşle 98,7 puana geriledi.

Bu arada, ABD'de Eylül teslimatlı bakır vadeli işlemleri, GMT saatiyle 15:59 itibarıyla pound başına 4,43 dolarda sabit kaldı.